MOZAMBİK
GENEL BİLGİLER TABLOSU (2014)
Resmi Adı |
: Mozambik Cumhuriyeti |
Başkent |
: Maputo |
Nüfus |
: 27,1 Milyon |
Yüzölçümü |
: 799,380 km2 |
Din |
:Katolik %28,4, Siyonst Hristiyan %15,5, Protestan %12,2 Müslüman %17,9, diğer %6,7 |
Resmi Diller |
: Portekizce |
GSYİH |
: 16,4 miyar ABD doları |
Kişi Başı GSYİH |
: 602,1 ABD doları |
GSYİH Büyüme Hızı |
: % 7,4 |
İhracat |
: 4,725 milyar ABD doları |
İthalat |
: 8,743 milyar ABD doları |
Enflasyon Oranı |
: % 2,6 |
Toplam Dış Borç |
: 7,521 milyon ABD doları (2014 tahmini) |
Toplam Rezervler |
:3,221 milyon ABD doları (2014 tahmini) |
Para Birimi |
: Mozambik Meticali (MT) |
Dünya Bankası İş Yapma Kolaylığı Sıralaması |
: 127. (2015) |
Kaynak: Economist Intelligence Unit (EIU), Worldbank, Cia World Factbook, Trademap
MOZAMBİK’İN GENEL EKONOMİK GÖSTERGELERİ
Yıllar |
GSYİH (Milyar $) |
Büyüme (%) |
Kişi Başı Gelir ($) |
Enflasyon Oranı (%) |
İhracat (Milyar $) |
İthalat (Milyar $) |
2007 |
8,0 |
7,3 |
366,9 |
10,3 |
2,412 |
2,811 |
2008 |
9,9 |
6,8 |
443,9 |
6,2 |
2,653 |
3,643 |
2009 |
9,7 |
6,3 |
357,9 |
2,1 |
1,853 |
3,243 |
2010 |
9,2 |
6,8 |
393,1 |
19,1 |
2,243 |
3,564 |
2011 |
13,2 |
7,4 |
527,5 |
10,4 |
3,604 |
6,306 |
2012 |
14,9 |
7,1 |
580,4 |
2,7 |
3,470 |
6,177 |
2013 |
15,5 |
7,3 |
584,0 |
4,3 |
4,024 |
10,099 |
2014 |
16,4 |
7,4 |
602,1 |
2,6 |
4,725 |
8,743 |
Kaynak: Economist Intelligence Unit (EIU), Worldbank, Cia World Factbook, Trademap
MOZAMBİK’İN DIŞ TİCARETİ
Gelişmekte olan Mozambik’in dış ticaret hacmi artış eğiliminde olmakla birlikte, 2009 ve 2010 yıllarında düşüş yaşanmıştır. 2011 ve 2013 yıllarında ise dış ticaret hacmi büyük oranlarda artış göstermiş ve 2013 itibariyle 14 milyar dolara ulaşmıştır. 2014 yılında ise 13,5 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.
Tablo 1. Mozambik'in Dış Ticaret Göstergeleri (1.000 dolar)
Yıllar |
2010 |
2011 |
2012 |
2013 |
2014 |
İhracat |
2.243.069 |
3.604.118 |
3.469.852 |
4.023.719 |
4.725.331 |
İthalat |
3.564.230 |
6.305.647 |
6.177.210 |
10.099.147 |
8.743.074 |
Denge |
-1.321.161 |
-2.701.529 |
-2.707.358 |
-6.075.428 |
-4.017.743 |
Hacim |
5.807.299 |
9.909.765 |
9.647.062 |
14.122.866 |
13.468.405 |
Kaynak: ITC Trademap, 16 Ekim 2015 itibariyle
Mozambik’in ithalatı 2014 yılında bir önceki yıla göre %13,4 oranında azalarak8,7 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Bunun %15’sini petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar oluşturmaktadır. işlenmemiş alüminyum, motorlu taşıtlar, elektrik enerjisi, pirinç ve binek otomobilleri ithal ettiği diğer önemli ürünlerdir.
Tablo 2. Mozambik'in İthalatında Başlıca Ürünler (1.000 dolar)
GTİP |
ÜRÜN ADI |
2012 |
2013 |
2014 |
|
TOPLAM |
6.177.210 |
10.099.147 |
8.743.074 |
'2710 |
Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar |
1.135.085 |
2.063.134 |
1.350.192 |
'7601 |
İşlenmemiş aluminyum |
295.320 |
488.153 |
529.040 |
'8704 |
Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar |
241.348 |
331.652 |
348.340 |
'2716 |
Elektrik enerjisi |
306.310 |
292.366 |
269.672 |
'1006 |
Pirinç |
94.476 |
248.729 |
187.361 |
'8703 |
Binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar (yarış rabaları dahil) |
86.068 |
178.026 |
184.863 |
'8517 |
Telefon cihazları, ses, görüntü veya diğer bilgileri almaya veya vermeye mahsus diğer cihazlar |
45.680 |
166.328 |
179.311 |
'8429 |
Buldozerler, greyderler, toprak tesviye makinaları, skreyperler, mekanik küreyiciler, ekskavatörler, yol silindirleri vb |
99.451 |
137.471 |
162.295 |
'1001 |
Buğday ve mahlut |
107.744 |
136.932 |
146.455 |
'3004 |
Tedavide veya korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış) |
48.639 |
136.852 |
143.615 |
'7308 |
Demir veya çelikten inşaat ve inşaat aksamı, inşaatta kullanılmak üzere hazırlanmış demir veya çelikten sac, çubuk, vb. |
57.733 |
94.255 |
138.749 |
'8431 |
Özellikle 84.25 ila 84.30 pozisyonlarındaki makina ve cihazlar ile birlikte kullanılmaya elverişli aksam ve parçalar |
116.931 |
94.929 |
115.057 |
'8474 |
Toprak, taş, metal cevheri vb. ayıklama, eleme, tasnif, ayırma, yıkama, kırma, öğütme, yoğurma, kalıplama vb. Makinaları |
124.895 |
53.714 |
103.894 |
'7214 |
Demir veya alaşımsız çelikten çubuklar (dövülmüş, sıcak haddelenmiş, haddeleme işleminden sonra burulmuş olanIar dahil) |
52.319 |
82.426 |
94.398 |
'1511 |
Palm yağı ve fraksiyonları (kimyasal olarak değiştirilmemiş) |
24.786 |
89.212 |
93.061 |
'2523 |
Çimento |
32.957 |
123.958 |
89.086 |
'0303 |
Balıklar (dondurulmuş) |
46.043 |
87.305 |
85.647 |
'8544 |
İzole edilmiş teller, kablolar ve diğer elektrik iletkenler; tek tek kaplanmış liflerden oluşan fiber optik kablolar |
40.890 |
58.180 |
85.489 |
'8504 |
Elektrik transformatörleri, statik konvertörler (örneğin; redresörler) ve endüktörler |
29.449 |
34.642 |
81.935 |
'8701 |
Traktörler |
29.762 |
78.604 |
79.662 |
'4011 |
Kauçuktan yeni dış lastikler |
44.969 |
66.303 |
73.264 |
'6309 |
Kullanılmış giyim eşyası ve kullanılmış diğer eşya |
36.819 |
65.646 |
71.443 |
'8708 |
Karayolu taşıtları için aksam, parça ve aksesuarlar |
45.659 |
67.909 |
71.314 |
'3102 |
Azotlu mineral veya kimyasal gübreler |
45.399 |
34.924 |
67.331 |
'7210 |
Demir veya alaşımsız çelikten yassı hadde mamulleri, genişliği 600 mm veya daha fazla olanlar (kaplanmış olanlar) |
45.401 |
50.892 |
62.788 |
'7302 |
Demir veya çelikten demiryolu ve tramvay hattı malzemesi (ray, makas dilleri, makas göbekleri, gergi çubukları, vb. |
4.282 |
6.688 |
60.795 |
Kaynak: ITC Trademap, Ekim 2015 itibariyle
Mozambik’in ihracatı 2014 yılında 4,7 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Gelişmiş bir sanayiye sahip olmayan Mozambik’in gerçekleştirdiği ihracatın %22,1’ini alüminyum çubuk ve profiller oluşturmuştur. petrol gazları ve diğer gazlı hidrokarbonlar, kömür, işlenmemiş aluminyum elektrik enerjisi ve yaprak tütün ve döküntüleri Mozambik’in ihraç ettiği diğer önemli ürünlerdir.
Tablo 3. Mozambik'in İhracatında Başlıca Ürünler (1.000 dolar)
GTİP |
ÜRÜN ADI |
2012 |
2013 |
2014 |
|
TOPLAM |
3.469.852 |
4.023.719 |
4.725.331 |
'7604 |
Aluminyumdan çubuklar ve profiller |
1.088.643 |
1.063.200 |
1.045.708 |
'2711 |
Petrol gazları ve diğer gazlı hidrokarbonlar |
248.159 |
445.408 |
568.658 |
'2704 |
Taşkömürü, linyit ve turbdan elde edilen kok/sömikok, karni kömürü |
435.233 |
526.582 |
484.117 |
'3802 |
Aktif hale getirilmiş karbon (aktif kömür), tabi mineral maddeler ve hayvansal karalar |
111.065 |
52.547 |
442.371 |
'7601 |
İşlenmemiş aluminyum |
0 |
0 |
366.578 |
'2716 |
Elektrik enerjisi |
233.410 |
275.543 |
301.191 |
'2401 |
Yaprak tütün ve tütün döküntüleri |
227.872 |
257.297 |
258.024 |
'2614 |
Titanyum cevherleri ve konsantreleri |
211.505 |
126.559 |
134.307 |
'1701 |
Kamış/pancar şekeri ve kimyaca saf sakkaroz (katı halde) |
146.105 |
185.709 |
81.669 |
'7103 |
Kıymetli veya yarı kıymetli taşlar |
465 |
1.096 |
80.392 |
'4407 |
Uzunlamasına kesilmiş, biçilmiş ağaç; kalınlık > 6 mm |
56.010 |
30.015 |
75.533 |
'2710 |
Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar |
47.471 |
97.306 |
64.041 |
'2615 |
Niyobyum, tantalyum, vanadyum, zirkonyum cevherleri vb. konsantreleri |
26.249 |
28.226 |
52.079 |
'0306 |
Kabuklu hayvanlar (canlı, taze, soğutulmuş, dondurulmuş, kurutulmuş, tuzlanmış veya benzer işlem görmüş) |
19.778 |
35.897 |
50.769 |
'5201 |
Pamuk (karde edilmemiş veya penyelenmemiş) |
9.230 |
80.011 |
48.343 |
'1207 |
Diğer yağlı tohumlar ve meyveler |
18.312 |
35.939 |
47.487 |
'0713 |
Kuru baklagiller (kabuksuz) (taneleri ikiye ayrılmış) |
17.822 |
19.894 |
41.735 |
'0803 |
Muz (plantain dahil) (taze veya kurutulmuş) |
23.794 |
22.146 |
41.533 |
'8802 |
Helikopterler, uçaklar vb; uzay araçları (uydular dahil), uzay araçlarını fırlatıcı araçlar ve yörünge-altı araçları |
0 |
13.654 |
30.162 |
'5203 |
Pamuk (karde edilmiş veya penyelenmiş) |
38.332 |
19.293 |
28.998 |
'1512 |
Ayçiçeği, aspir, pamuk tohumu yağları ve bunların fraksiyonları (kimyasal olarak değiştirilmemiş) |
5.494 |
13.314 |
26.790 |
'6704 |
İnsan saçından, hayvan kıllarından veya dokumaya elverişli diğer maddelerden peruk, sakal, kaşlar, kirpikler, perçemler |
5.482 |
16.365 |
25.865 |
'2302 |
Hububat ve baklagillerin kepek, kavuz ve diğer kalıntıları |
20.175 |
10.670 |
24.632 |
'4403 |
Yuvarlak ağaçlar |
51.495 |
12.899 |
21.915 |
'0801 |
Hindistan cevizi, brezilya ve kaju cevizi (taze/kurutulmuş) |
20.185 |
23.385 |
19.632 |
'0802 |
Diğer kabuklu meyveler (taze/kurutulmuş) (kabuğu çıkarılmış/soyulmuş) |
5.514 |
9.636 |
19.427 |
'1101 |
Buğday unu/mahlut unu |
31.208 |
4.554 |
14.630 |
'8431 |
Özellikle 84.25 ila 84.30 pozisyonlarındaki makina ve cihazlar ile birlikte kullanılmaya elverişli aksam ve parçalar |
22.058 |
39.789 |
14.335 |
'1005 |
Mısır |
1.712 |
399 |
13.012 |
'4401 |
Yakmaya mahsus ağaçlar, ince dilimler veya yongalar halinde ağaç, talaş, döküntü ve artıklar |
7 |
0 |
12.997 |
'7306 |
Demir veya çelikten diğer ince ve kalın borular ve içi boş profiller |
3.419 |
18.249 |
12.814 |
'7204 |
Dökme demirin, demirin veya çeliğin döküntü ve hurdaları veya bunların eritilmesi ile elde dilmiş külçeler |
20.760 |
19.176 |
12.218 |
'3102 |
Azotlu mineral veya kimyasal gübreler |
11.447 |
633 |
11.501 |
'7305 |
Demir veya çelikten diğer ince ve kalın borular (dikişli, perçinli) (kesitleri daire şeklinde, dış çapı > 406,4 mm) |
3.797 |
13.599 |
8.870 |
'9031 |
Diğer ölçme veya muayene alet, cihaz ve makinaları; profil projektörleri |
238 |
2.368 |
8.650 |
'3105 |
Azot, fosfor ve potasyumun ikisini veya üçünü içeren mineral veya kimyasal gübreler |
284 |
2.269 |
8.222 |
Kaynak: ITC Trademap, Ekim 2015 itibariyle
Başlıca Ülkeler İtibarı ile Dış Ticareti
Mozambik’in en büyük tedarikçisi Güney Afrika Cumhuriyeti’dir. 2013 yılında Mozambik’in ithalatının %33’ü Güney Afrika Cumhuriyeti’nden gerçekleştirilmiştir. Güney Afrika’dan sonra sırasıyla Bahreyn, Çin, Hollanda, BAE ve Portekiz Mozambik’in diğer önemli tedarikçileridir. Türkiye Mozambik’in 30. büyük tedarikçisidir ve pazarda %0,4 paya sahiptir.
Tablo 4. Mozambik'e İhracat Yapan Başlıca Tedarikçi Ülkeler (1.000 Dolar)
ÜLKELER |
2012 |
2013 |
2014 |
TOPLAM |
6.177.210 |
10.099.147 |
8.743.074 |
G. Afrika Cum. |
1.940.502 |
3.298.885 |
2.891.895 |
Bahreyn |
389.501 |
561.479 |
810.244 |
Çin |
350.229 |
644.121 |
700.021 |
Hollanda |
572.924 |
429.450 |
599.289 |
B.A.E. |
454.065 |
862.183 |
478.582 |
Portekiz |
304.056 |
483.312 |
455.996 |
Hindistan |
200.919 |
330.105 |
328.092 |
Japonya |
147.199 |
240.271 |
274.532 |
ABD |
253.989 |
204.676 |
158.615 |
Tayland |
80.036 |
153.164 |
140.599 |
Vietnam |
56.841 |
120.566 |
124.693 |
Almanya |
40.221 |
98.334 |
121.464 |
Birleşik Krallık |
373.370 |
245.490 |
118.392 |
Singapur |
43.525 |
629.217 |
109.935 |
İtalya |
21.631 |
62.016 |
93.656 |
Brezilya |
283.022 |
80.751 |
85.650 |
Pakistan |
25.125 |
77.558 |
71.957 |
Fransa |
24.749 |
67.623 |
69.512 |
Kaynak: ITC Trademap, Ekim 2015 itibariyle
Mozambik’in en fazla ihracat yaptığı ülkelerin başında Hollanda gelmektedir. Mozambik’in 2014 yılında en fazla ihraç ettiği olan alüminyum çubuk ve profillerin tamamı Hollanda’ya gönderilmiştir. Hollanda’dan sonra Güney Afrika Cumhuriyeti, Singapur, Hindistan, Birleşik Krallık ve Çin Mozambik’in diğer önemli pazarlarıdır. Türkiye Mozambik’in 25. büyük pazarıdır.
Tablo 5. Mozambik'in İhracat Yaptığı Başlıca Pazarlar (1.000 Dolar)
ÜLKELER |
2012 |
2013 |
2014 |
TOPLAM |
3.469.852 |
4.023.719 |
4.725.331 |
Hollanda |
921.432 |
1.150.608 |
1.111.384 |
G. Afrika Cum. |
666.800 |
901.548 |
948.164 |
Singapur |
28.270 |
37.953 |
474.724 |
Hindistan |
155.071 |
679.568 |
387.582 |
Birleşik Krallık |
177.194 |
48.952 |
209.903 |
Çin |
637.337 |
104.980 |
204.188 |
B.A.E. |
8.972 |
39.468 |
119.093 |
Zimbabve |
82.910 |
74.510 |
106.496 |
İsviçre |
87.166 |
79.347 |
87.888 |
İtalya |
107.959 |
36.042 |
77.947 |
Tayvan |
12.301 |
235 |
72.588 |
Belçika |
34.840 |
48.567 |
63.486 |
Almanya |
15.693 |
10.365 |
62.553 |
İspanya |
50.911 |
74.104 |
57.668 |
Portekiz |
16.162 |
104.239 |
53.426 |
ABD |
61.943 |
143.562 |
53.336 |
Kaynak: ITC Trademap, Ekim 2015 itibariyle
TÜRKİYE – MOZAMBİK TİCARETİ
Türkiye ile Mozambik arasındaki ticaret hacmi artış eğiliminde olmasına karşın henüz istenilen seviyede değildir. 2013 yılı itibarıyla Türkiye’nin Mozambik’e gerçekleştirmiş olduğu ihracat 41,4 milyon dolar, Mozambik’ten gerçekleştirdiği ithalat ise 59 milyon dolar seviyesindedir. 2013 yılında Mozambik’e yapılan ihracat bir önceki yıla göre %14 artarken, Mozambik’den yapılan ithalat ise %62 oranında düşmüştür.
Tablo 6. Türkiye-Mozambik Dış Ticaret Değerleri (1.000 Dolar)
Yıl |
İhracat |
İthalat |
Denge |
Hacim |
2000 |
1.378 |
345 |
1.033 |
1.723 |
2001 |
509 |
284 |
225 |
793 |
2002 |
527 |
1.273 |
-746 |
1.799 |
2003 |
4.809 |
122 |
4.687 |
4.931 |
2004 |
4.045 |
6.601 |
-2.556 |
10.646 |
2005 |
6.363 |
12.365 |
-6.001 |
18.728 |
2006 |
8.559 |
14.243 |
-5.683 |
22.802 |
2007 |
14.987 |
18.465 |
-3.478 |
33.452 |
2008 |
18.493 |
10.775 |
7.718 |
29.268 |
2009 |
24.496 |
66.179 |
-41.683 |
90.675 |
2010 |
46.038 |
43.346 |
2.692 |
89.384 |
2011 |
102.553 |
71.001 |
31.552 |
173.554 |
2012 |
36.378 |
156.385 |
-120.007 |
192.763 |
2013 |
41.390 |
58.997 |
-17.607 |
100.387 |
2014 |
47.812 |
62.740 |
-14.928 |
110.551 |
2014 OCAK-EKİM) |
35.927 |
48.112 |
-12.185 |
84.039 |
2015 OCAK-EKİM) |
38.286 |
51.659 |
-13.373 |
89.945 |
Kaynak: TÜİK, Trademap
2014 yılında Mozambik’e yapılan ihracatın toplam ihracatımızdaki payı %0,04 olup, en fazla ihracat yaptığımız ülkeler arasında 121. sırada yer almıştır (2013 yılında 126. sırada idi). Ülkemizin Mozambik’in toplam ithalatı içindeki payı ise 2013 yılında %0,7 olarak gerçekleşmiştir. İki ülke arasındaki ticaret hacmi 2014 yılı itibariyle 111 milyon dolar düzeyindedir.
Türkiye’nin Mozambik’e ihracatında 2011 yılında bir sıçrama gerçekleşmiştir. Bunun en önemli nedeni petrol yağları ihracatında yaşanan artıştır. 2011 yılında Türkiye’den Mozambik’e gerçekleştirilen ihracatın %65’ini petrol yağları oluşturmuştur. 2012 yılından sonra ise petrol yağları ihracatı yapılmadığı için Mozambik’e ihracatta düşüş yaşanmıştır. Ancak, son üç yıl içerisinde ihracatımız düzenli bir artış trendine girmiştir. 2014 yılında Türkiye’nin Mozambik’e ihracatı 48 milyon dolar olarak gerçekleşmiş olup, Türkiye’nin ihraç ettiği ürünlerin başında demir/çelik ürünleri gelmektedir. 2014 yılında Türkiye’den Mozambik’e gerçekleştirilen ihracatın yaklaşık %50’sini demir/çelik ürünleri ihracatı oluşturmuştur. Demir/çelik ürünlerinin ardından diğer önemli ürünler elektrikli su ısıtıcıları, hijyenik havlular ve tamponlar ile mayalardır.
Tablo 7. Türkiye'nin Mozambik'e İhracatında Başlıca Ürünler (Dolar)
GTIP NO |
GTIP Dörtlü Adı |
2012 |
2013 |
2014 |
|
TOPLAM |
36.377.503 |
41.389.548 |
47.811.806 |
7214 |
DEMİR VEYA ALAŞIMSIZ ÇELİKTEN ÇUBUKLAR (DÖVÜLMÜŞ, SICAK HADDELENMİŞ, HADDELEME İŞLEMİNDEN SONRA BURU |
9.518.504 |
16.005.001 |
11.806.988 |
7308 |
DEMİR VEYA ÇELİKTEN İNŞAAT VE İNŞAAT AKSAMI, İNŞAATTA KULLANILMAK ÜZERE HAZIRLANMIŞ DEMİR VEYA ÇELİK |
973.753 |
997.421 |
6.657.948 |
7215 |
DEMİR VEYA ALAŞIMSIZ ÇELİKTEN DİĞER ÇUBUKIAR |
1.519.974 |
1.008.755 |
2.831.366 |
8516 |
ELEKTRİKLİ SU ISITICILARI, ELEKTROTERMİK CİHAZLAR, ORTAM ISITICILARI, SAÇ VE EL KURUTUCULARI, ÜTÜLER |
1.117.075 |
1.157.276 |
1.982.343 |
9619 |
HİJYENİK HAVLULAR VE TAMPONLAR, BEBEK BEZLERİ VE BENZERİ HİJYENİK EŞYA |
889.586 |
1.656.879 |
1.881.831 |
2102 |
MAYALAR VE CANSIZ DİĞER TEK HÜCRELİ MİKROORGANİZMALAR |
1.105.633 |
754.658 |
1.433.044 |
4819 |
KAĞITTAN, KARTONDAN, SELÜLOZ VATKADAN VEYA SELÜLOZ LİF TABAKALARINDAN KUTU, MAFHAZA, TORBA VB. |
540.823 |
628.009 |
1.169.828 |
8437 |
TOHUM, HUBUBAT, KURU BAKLAGİLLERİ TEMİZLEME, TASNİF ETME AYIKLAMA VE ÖĞÜTMEYE MAHSUS MAKİNA VE CİHAZ |
1.024.954 |
60.375 |
965.117 |
9403 |
DİĞER MOBİLYALAR VE BUNLARIN AKSAM VE PARÇALARI |
371.293 |
628.686 |
795.393 |
7216 |
DEMİR VEYA ALAŞIMSIZ ÇELİKTEN PROFİLLER |
683.050 |
371.945 |
762.564 |
7321 |
DEMİR VEYA ÇELİKTEN SOBALAR, MUTFAK SOBA VE OCAKLARI, BARBEKÜ, MANGAL, GAZ OCAKLARI VB İLE BUNLARIN |
236.987 |
364.877 |
726.057 |
2106 |
TARİFENİN BAŞKA YERİNDE YER ALMAYAN GIDA MÜSTAHZARLARI |
988.914 |
1.161.258 |
716.154 |
6109 |
TİŞÖRTLER, FANİLALAR, ATLETLER, KAŞKORSELER VE DİĞER İÇ GİYİM EŞYASI (ÖRME) |
39.014 |
32.929 |
705.769 |
4803 |
TUVALET VE YÜZ TEMİZLİĞİ İÇİN İNCE KAĞIT, HAVLU VEYA KAĞIT PEÇETE VB. KAĞITLAR |
441.030 |
349.568 |
612.867 |
3102 |
AZOTLU MİNERAL VEYA KİMYASAL GÜBRELER |
4.349.759 |
144.990 |
525.912 |
8474 |
TOPRAK, TAŞ, METAL CEVHERİ VB. AYIKLAMA, ELEME, TASNİF, AYIRMA, YIKAMA, KIRMA, ÖĞÜTME, YOĞURMA, KALI |
204.486 |
294.772 |
501.805 |
1905 |
EKMEK, PASTA, KEK, BİSKÜVİ VE DİĞER EKMEKÇİ MAMÜLLER, HOSTİ, BOŞ İLAÇ KAPSÜLÜ MÜHÜR GÜLLACI, PİRİNÇ |
521.164 |
448.442 |
462.008 |
7318 |
DEMİR VEYA ÇELİKTEN VİDALAR, CİVATALAR, SOMUNLAR, TİRFONLAR, PERÇİN ÇİVİLERİ, PİMLER, KAMALAR, RONDE |
31.479 |
26.566 |
441.405 |
7013 |
SOFRA, MUTFAK, TUVALET, YAZIHANE, EV TEZYİNATI VE BENZERİ İŞLER İÇİN CAM EŞYA |
366.135 |
360.754 |
404.361 |
5208 |
PAMUKLU MENSUCAT (AĞIRLIK İTİBARİYLE % 85 VEYA DAHA FAZLA PAMUK İÇERENLER)(M2. AĞIRLIĞI 200 GR. I GE |
|
|
390.158 |
8502 |
ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİM (ELEKTROJEN) GRUPLARI VE ROTATİF ELEKTRİK KONVERTÖRLERİ |
217.006 |
220.679 |
388.573 |
1806 |
ÇİKOLATA VE KAKAO İÇEREN DİĞER GIDA MÜSTAHZARLARI |
117.645 |
149.333 |
386.555 |
207 |
KÜMES HAYVANLARININ ETLERİ VE YENİLEN SAKATATI (TAZE, SOĞUTULMUŞ VEYA DONDURULMUŞ) |
82.791 |
49.277 |
375.634 |
8701 |
TRAKTÖRLER |
146.054 |
194.997 |
364.366 |
3401 |
SABUNLAR, YÜZEY AKTİF ORGANİK ÜRÜNLER VE MÜSTAHZARLAR |
275.445 |
207.372 |
352.241 |
3917 |
PLASTİKTEN HORTUMLAR, BORULAR VE BAĞLANTI ELEMANLARI (MANŞON, NİPEL, DİRSEK, FLANŞLAR, VB.) |
305.110 |
235.475 |
339.153 |
8504 |
ELEKTRİK TRANSFORMATÖRLERİ, STATİK KONVERTÖRLER (ÖRNEĞİN; REDRESÖRLER) VE ENDÜKTÖRLER |
123.598 |
460.798 |
336.429 |
1902 |
MAKARNALAR VE KUSKUS |
1.100.492 |
1.402.939 |
283.101 |
8703 |
BİNEK OTOMOBİLLERİ VE ESAS İTİBARİYLE İNSAN TAŞIMAK ÜZERE İMAL EDİLMİŞ DİĞER MOTORLU TAŞITLAR (YARIŞ |
|
|
250.133 |
9401 |
OTURMAYA MAHSUS MOBİLYALAR VE BUNLARIN AKSAM VE PARÇALARI |
88.179 |
214.138 |
246.514 |
8426 |
GEMİ VİNÇLERİ, DİĞER VİNÇLER, HAREKETLİ KALDIRMA ÇERÇEVELERİ, LASTİK TEKERLEKLİ TAŞIYICILAR VE VİNÇL |
9.880 |
5.876 |
239.986 |
8546 |
HER TÜRLÜ MADDEDEN ELEKTRİK İZOLATÖRLERİ |
1.892 |
423 |
225.068 |
6908 |
CİLALI VEYA SIRLI SERAMİKTEN DÖŞEME VEYA KAPLAMA KAROLARI VE KALDIRIM TAŞLARI; CİLALI VEYA SIRLI MOZ |
210.321 |
262.053 |
223.118 |
3925 |
PLASTİKTEN İNŞAAT MALZEMESİ |
103.187 |
272.647 |
215.991 |
8431 |
ÖZELLİKLE 84.25 İLA 84.30 POZİSYONLARINDAKİ MAKİNA VE CİHAZLAR İLE BİRLİKTE KULLANILMAYA ELVERİŞLİ A |
58.210 |
265.420 |
207.998 |
7208 |
DEMİR VEYA ALAŞIMSIZ ÇELİKTEN YASSI HADDE ÜRÜNLERİ (GENİŞLİK >= 600 MM) (SICAK HADDELENMİŞ) (KAPLANM |
91.674 |
157.361 |
204.365 |
7326 |
DEMİR VEYA ÇELİKTEN DİĞER EŞYA: |
520.513 |
292.750 |
200.788 |
8420 |
KALENDERIER VE DİĞER HADDE MAKİNAIARI (METAL VEYA CAM HADDE MAKİNAIARI HARİÇ) VE BU MAKİNAIARIN SİIİ |
|
171.427 |
196.697 |
8428 |
KALDIRMA, ELLEÇLEME, YÜKLEME, BOŞALTMA MAKİNALARI (ASANSÖRLER, YÜRÜYEN MERDİVENLER, KONVEYÖRLER, TEL |
428.481 |
437.705 |
186.560 |
8544 |
İZOLE EDİLMİŞ TELLER, KABLOLAR VE DİĞER ELEKTRİK İLETKENLER; TEK TEK KAPLANMIŞ LİFLERDEN OLUŞAN FİBE |
175.600 |
282.940 |
180.051 |
1704 |
KAKAO İÇERMEYEN ŞEKER MAMULLERİ (BEYAZ ÇİKOLATA DAHİL) |
26.641 |
11.415 |
177.635 |
8479 |
KENDİNE ÖZGÜ BİR FONKSİYONU OLAN DİĞER MAKİNALAR VE MEKANİK CİHAZLAR |
98.127 |
142.169 |
168.902 |
3924 |
PLASTİKTEN SOFRA, MUTFAK, EV, SAĞLIK VEYA TUVALET EŞYASI |
143.902 |
179.329 |
153.286 |
8536 |
GERİLİMİ 1000 VOLTU GEÇMEYEN ELEKTRİK DEVRESİ TEÇHİZATI (ANAHTARLAR, RÖLELER, SİGORTALAR, FİŞLER, KU |
175.733 |
85.041 |
150.610 |
3906 |
AKRİLİK POLİMERLERİ (İLK ŞEKİLLERDE) |
|
131.535 |
146.905 |
8438 |
YİYECEK VE İÇECEKLERİN SINAİ AMAÇLARLA HAZIRLANMASI VEYA İMALİNE MAHSUS MAKİNA VE CİHAZLAR |
283.390 |
394.986 |
145.540 |
7209 |
DEMİR VEYA ALAŞIMSIZ ÇELİKTEN YASSI HADDE MAMULLERİ (GENİŞLİĞİ > 600 MM, SOĞUK HADDELENMİŞ, KAPLANMA |
127.297 |
132.773 |
144.482 |
3923 |
PLASTİKLERDEN EŞYA TAŞINMASINA VEYA AMBALAJLANMASINA MAHSUS MALZEME, TIPA, KAPAK, KAPSÜL VE DİĞER KA |
48.659 |
106.213 |
144.418 |
8501 |
ELEKTRİK MOTORLARI VE JENERATÖRLER ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİM (ELEKTROJEN) GRUPLARI HARİÇ |
11.877 |
87.744 |
126.283 |
3304 |
GÜZELLİK, MAKYAJ VE CİLT BAKIMI İÇİN MÜSTAHZARLAR (GÜNEŞLENME KREMLERİ VE MÜST. DAHİL), MANİKÜR VE P |
115.017 |
52.593 |
126.046 |
6203 |
ERKEKLER VE ERKEK ÇOCUK İÇİN TAKIM ELBİSE, TAKIM, CEKET, BLAZER, PANTOLON, TULUM VE ŞORT (YÜZME KIY |
75.070 |
123.642 |
122.313 |
Kaynak: ITC Trademap
Türkiye’nin Mozambik’den gerçekleştirmiş olduğu ithalatta en önemli ürün yaprak tütün ve döküntüleridir. 2014 yılında Mozambik’den gerçekleştirilen ithalatın %37,8’ini yaprak tütün ve döküntüleri oluşturmuştur. Yaprak tütün ve döküntülerinin ardından taşkömürü ile susam tohumu ithalatı gerçekleştirilen diğer iki üründür. 2014 yılında hurda demir çelik ile işlenmemiş aluminyum ithalatı da önemli ürünler olmuştur.
Tablo 8. Türkiye'nin Mozambik'den İthalatında Başlıca Ürünler (Dolar)
GTIP NO |
GTIP Dörtlü Adı |
2012 |
2013 |
2014 |
|
TOPLAM |
156.385.102 |
58.996.697 |
62.739.537 |
2401 |
YAPRAK TÜTÜN VE TÜTÜN DÖKÜNTÜLERİ |
17.230.313 |
22.043.305 |
23.721.783 |
2701 |
TAŞKÖMÜRÜ; TAŞKÖMÜRÜNDEN ELDE EDİLEN BRİKETLER, TOPAK VB. KATI YAKITLAR |
134.093.378 |
35.345.195 |
22.471.300 |
1207 |
DİĞER YAĞLI TOHUMLAR VE MEYVELER |
4.554.363 |
1.303.039 |
9.581.977 |
7204 |
DÖKME DEMİRİN, DEMİRİN VEYA ÇELİĞİN DÖKÜNTÜ VE HURDALARI VEYA BUNLARIN ERİTİLMESİ İLE ELDE DİLMİŞ KÜ |
|
|
3.858.769 |
7601 |
İŞLENMEMİŞ ALUMİNYUM |
|
|
2.906.496 |
5201 |
PAMUK (KARDE EDİLMEMİŞ VEYA PENYELENMEMİŞ) |
|
|
195.916 |
8511 |
MOTORLARDA KULLANILILAN ELEKTRİKLİ ATEŞLEME VEYA HAREKET ETTİRME TERTİBAT VE CİHAZLARI (ATEŞLEME-DİN |
|
|
3.296 |
306 |
KABUKLU HAYVANLAR (CANLI, TAZE, SOĞUTULMUŞ, DONDURULMUŞ, KURUTULMUŞ, TUZLANMIŞ VEYA BENZER İŞLEM GÖR |
|
304.910 |
|
2402 |
TÜTÜN/TÜTÜN YERİNE GEÇEN MADDELERDEN PUROLAR, SİGARİLLOLAR VE SİGARALAR |
632 |
248 |
|
2826 |
FLORÜRLER, FLORSLİKATLAR, FLORALUMİNATLAR VE DİĞER KOMPLEKS FLOR TUZLARI |
449.819 |
|
|
4101 |
SIĞIR (BUFALO DAHİL) VE AT CİNSİ HAYVANLARIN HAM POST VE DERİLERİ |
23.111 |
|
|
8542 |
ELEKTRONİK ENTEGRE DEVRELER |
21.134 |
|
|
7103 |
KIYMETLİ VEYA YARI KIYMETLİ TAŞLAR |
12.352 |
|
|
Kaynak: ITC Trademap
MOZAMBİK’İN GAZİANTEP İLE TİCARETİ
Tablo 9. Gaziantep’in Mozambik’e ihracatı (ABD $) (2014)
MOZAMBİK |
Toplam NET KG |
Toplam FOB USD |
TOPLAM |
364.840,57 |
887.502,04 |
AĞAÇ VE ORMAN ÜRÜNLERİ |
13.292,54 |
30.324,31 |
HUBUBAT BAKLİYAT VE YAĞLI TOHUMLAR |
279.115,84 |
595.933,97 |
KİMYA |
289,08 |
3,00 |
KONFEKSİYON |
635,00 |
24,21 |
TEKSTİL |
71.508,11 |
261.216,55 |
Genel Toplam |
364.840,57 |
887.502,04 |
Kaynak: GAİB 2014